‘Zoek een meester,’ zei de eerste autoriteit die ooit mijn werk bekeek. Niet bepaald de minste, een Nederlander in Israël voor wie de hele wereld ontzag heeft, alles wat hij deed en op zijn leeftijd nog steeds doet, op het gebied van kunst, in het land van mijn hart.
‘Femininity,’ zei hij volgens mij en toen anders.
‘Geen academie, je bent al te ver. Zoek een meester, een succesvol established kunstenaar bij wie je kunt werken, totdat je er genoeg van hebt, zoek dan een ander. Daar zul je vast rustiger van worden,’ waren de woorden die hij me meegaf, maar niet opschreef toen hij de aanbevelingsbrief maakte voor de commissie die mij zou beoordelen aan de hand van de tekeningen die ik als ik verdrietig was maakte op mijn zwerftocht van Nederland, Israël, Amerika en weer terug naar Israël.
Terug in Nederland was er toen nog niet bij, rond 1 april 2004, toen ik er voor koos dan maar officieel Israëliër te worden, alles er op en er aan, tien jaar later, tot die tijd wilde ik geen Israëliër zijn, totdat het water me aan de lippen steeg en dat mijn opening was, uitstel van executie, nog even volhouden.
Als ik officieel zou emigreren en niet langer Tijdelijk Bezoeker was dan zou ik nog wat hulp van de overheid krijgen, niet zo veel, daar was ik al te lang voor in het land.
Toen ik aankwam in 1994 had ik al die hulp niet nodig, ik kon prima voor mezelf zorgen, ik was producer voor televisie, ik verdiende oké, ook al was dat ook in het begin schandalig weinig.
Maar ik emigreerde tien jaar later niet als journalist, rtv of schrijvende pers, misschien was het me te makkelijk, dat was ik immers werkelijk. Stapels tijdschriften waarin mijn publicaties staan en oude videobanden waar geen hond meer van weet wat hij er mee moet, al die nieuws fragmenten, waanzin van de dag, al weer zo veel jaar geleden, sleep ik over de hele wereld mee. Alle rommel aantoonbaar van mij, ik wilde nu wel eens iets anders.
In die tijd was ik nog maar net begonnen, echt begonnen, of verder gegaan, tekenen is nooit ver weg geweest, altijd de vlucht er uit. Al trapte ik het honderd keer in een hoek, kiekeboe kwam altijd terug.
Ik wilde emigreren als kunstenaar, dat leek mij leuk, dan kon ik ook eens wat laten zien, niet om te exposeren, zo ver ben ik nog steeds niet, misschien durf ik niet, maar ik wilde wel eens weten hoe iemand die er verstand van heeft er naar keek. Dus liet ik hem de vele kringeltekeningen zien, tientallen, al die vrouwen die verdrinken in al die repeterende lijnen, hij begreep het toen al, volgens mij was hij de eerste die het tegen me zei, toen ik niet zo goed luisterde en het niet zo goed snapte. Ik was een weg ingeslagen, er was een verhaal te vertellen, dat van mij, en alles dat er bij komt kijken.
Gisteren liet ik er maar eentje zien, ze zijn van alweer zo lang geleden. En die ene tekening laat me nu niet meer los.
Dat cirkelen, eindeloos herhalen en al de lijnen die ik trok, begonnen in een andere periode dat ik werkelijk dacht te verzuipen.
Vandaag moet ik steeds denken aan Virginia en dat andere schilderij dat ik maakte, Anna Virginia, dat scheve portret van meer dan twee meter lengte, Anne Frank en Virginia Woolf. Dat heb ik gisteren niet meegenomen, wel een foto.
Deze twee vrouwen mijn helden, zo had ik besloten, toen ik er voor een schilderij naar zocht. Wie zijn de vrouwen uit de geschiedenis, cultuur, mythen en sagen, van wie ik leerde en die ik met me meedraag, was de vraag waar ik het antwoord van zocht.
Zo komt Jezzebel natuurlijk ook boven drijven, het laat me vandaag niet los, die twee vrouwen, opgesloten in de waanzin, zij die over opgesloten spraken, het meisje die vrijheid in haar naam draagt en de vrouw die het beest in zich droeg toen ze verdronk.
Alweer een dag naar de challemiezen.
Thuis,
Jezzebel
Art: Joshua Neustein
Jezelf uitvinden, daar gaat het toch om?
Lijkt me niet zoveel uitmaken. Op welke manier je het talent een handje helpt naar buiten te komen. Als je maar in jezelf gelooft.
@Jez: het zoeken van een meesterlijkt me geen eenvoudige opgave. (Zijn vaak ook niet zulke aardige mensen.)
Toch zou het best kunnen dat die eerste autoriteit op dit gebied (die je werk zag) het (ook) goed ziet met de opmerking dat je al te ver bent.
Mijn vrouw had iets dergelijks bij de hand. Zij had al twee jaar kunstacademie in de VS achter de rug (en we hadden samen een jaar gereisd) toen ze hier in Nederland instroomde op de academie. Ze mocht beginnen in het tweede jaar. Ook zij was, volgens de beoordelingscommissie die haar heeft toegelaten, te ver. En dat klopte. Voor haar was het echter geen probleem. Ze kan goed tegen kritiek en legt het naast haar neer als ze er voor haar gevoel niets aan heeft. Ze voelt zich nooit persoonlijk aangesproken en ze heeft haar creativiteit ook nooit laten beknotten. Voor haar was dat geen strijd, maar voor velen op die academie echter wel. Ik zou er stapelgek van zijn geworden. Ze heeft er niet bijster veel bijgeleerd, maar we hebben er een aantal zeer goede vrienden, zowel studenten (nu bijna allemaal docenten op een school of academie) als docenten van de academie (nu allemaal met pensioen) aan overgehouden. Dus, time well spend.
Ik zie er voor iemand die al wat ouder is, er ook al veel mee heeft gedaan en vrij veel levenservaring heeft (en een vurige persoonlijkheid heeft), wel een bepaald gevaar in schuilen. Beknotting van creativiteit misschien? Mijn vrouw vind dat echter allemaal gelul.
We zijn het eigenlijk nooit met elkaar, over wat dan ook, eens. Ze vind me af en toe net een oud wijf die loopt te zeuren :-). Ik vind dat ze in haar roze eigen wereld leeft.
Mijn dochters geven me in deze gelijk. Dat is ook een zeldzaamheid. : – ))
Anna is ook een heldin voor mij, maar voor wie eigenlijk niet? Aletta Jacobs is echter mijn grootste heldin op het gebied van het Nederlandse feminisme. Wat een dapper mens moet dat zijn geweest. Ze had gelukkig haar ouders mee. Virginia Woolf ben ik minder enthousiast (heel voorzichtig gezegd :-)) over.
En wat een onzin zeg, deze dag naar de challemiezen.
een beetje zelfrefelectie Jezzebel, een stapje terug, hoe kwam ik hier ook al weer, .. lange weg….. geen spijt hebben, alles diende ergens voor, was ergens goed voor, heeft je op de een of andere manier geholpen.
@Man met baard, ja misschien, wat een vermoeiende weg is dat!
@K, nou, talent is wel iets dat je moet ontwikkelen, oefening en kennis. En zeker zijn van jezelf, ik ken er maar heel weinig die dat werkelijk zijn, schrijvers, schilders, of andere kunstenaars.
Je hebt geen idee, de ochtend dat al mijn doeken door mijn hele huis verspreid lagen vlak voordat ik ze liet zien bij de academie, gisteren, toen werd ik om vier uur wakker en dacht: ‘Bagger! Het is allemaal bagger.’ Ik ging toch. 🙂
Vandaag sprak ik met mijn art teacher van daar, ze zei, ‘Hoezo miste je me terwijl je dacht bagger, ik geloof in je, dat weet je toch?’
Ja, dat heb ik juist zo nodig, want zelf vind ik het soms maar dikke prut.
@Jack, Het zoeken van een meester leek mij ook een onmogelijke taak. Maar zo vond ik mijn art teacher, dat vertel ik nog, later.
Ik geloof dat ik ook best met kritiek om kan gaan. Mijn art teacher was echt niet makkelijk, ook al probeerde ze nooit te kwetsen. Maar ze kon razend worden als ze dacht dat ik niet diep of ver genoeg ging, oi va voi als ze meende dat ik me er gemakkelijk vanaf maakte.
En soms was ik het gewoon niet met haar eens, dan hield ik mijn eigen manier vast, maar probeerde toch verder te komen met alles dat zij me aanreikte.
Ik weet niet hoe dat in de toekomst zal gaan, man ik weet niet eens of ik er werkelijk binnenkom, we zullen wel zien.
Het is in elk geval een lekker avontuur. 🙂
Wat heerlijk dat je dochters op jouw hand zijn. 🙂 Maar ik geef je vrouw gelijk. Niet zeuren. Al dat moeilijk doen, soms zijn mensen ook bang dat ze op een academie zichzelf verliezen.
Maar dat is onzin volgens mij, als het goed is krijg je de handvaten om iets in jou verder te tillen.
Virginia is toch werkelijk mijn grote heldin. En het verband tussen haar en Anne natuurlijk niet zo voor de hand, maar voor mij wel aanwezig. Ik vind Virginia nog steeds de grootste schrijfster ooit.
En de dag ging naar challemiezen omdat ik soms het gevoel heb dat ik in een eindeloos verwerkingsproces zit en dat kost zo ongelooflijk veel tijd.
Shabat shalom!
@Erna, ja, dat geloof ik ook, maar soms, soms zou ik willen dat ik het iets gemakkelijker kon maken voor mezelf.
Volgens mij wordt het tijd voor een najaars- dan wel voorjaarsopruiming.
@Paul, vertel eens, ik begrijp je niet?
Je bent productief, bloggenderwijs.
Zo schrijf je wat dagen naar de challemiezen 😉
Maar wel lekker, dat schrijven en dat lees je er vanaf. Zo soepeltjes, bijna nonchalant geschreven, alsof het niets voorstelt en iedereen het kan. Toch vaak een teken van kwaliteit.
=Zoek een meester, een succesvol established kunstenaar bij wie je kunt werken, totdat je er genoeg van hebt, zoek dan een ander.=
En zo is het. Je kunt van anderen veel leren, maar op een gegeven moment is het op en heb je andere invloeden nodig om je verder te ontwikkelen. Het klinkt bijna als het gebruiken van mensen, of als ik het heel zwaar aan wil zetten: het misbruiken van mensen, maar dat is het niet, of niet alleen. Als het goed is, werkt het twee kanten op en is het niet alleen leren, maar ook stimuleren. Creativiteit nodigt uit tot creativiteit en zet aan tot creativiteit. Vakmanschap van anderen laat je de bereikbaarheid van een hoger niveau zien en stimuleert om dat niveau weer te overtreffen. Het gaat er niet eens zozeer om of dat lukt, maar dat er iets is waar je naar kunt grijpen.
Zodra de drive om je verder te ontwikkelen stopt, ben je eigenlijk dood zonder het door te hebben. Helaas zie ik iets te vaak mensen uit die laatste categorie. Gelukkig val jij daar niet onder 😉
Maar nou verdorie! Dat is kenmerkend van jou. Dat je altijd wel iets weet te vinden om jezelf af te breken. Daarmee rem je de kracht af die nodig is om je te manifesteren naar buiten toe. Geef jezelf een schop onder de kont en maak er iets van!
En nee, dat herken ik niet dat schilders of kunstenaars niet geloven in zichzelf. Schrijvers ken ik niet, daar weet ik het niet van. De functie van het kunstenaarschap is toch juist in beeld te brengen wat niet in woorden te vatten is. Dat lukt volgens mij niet als je niet in eigen kunnen gelooft. Of zie ik dat fout? Ik ben wel kunstenaars tegen gekomen die wat teleurgesteld zijn over de response van het publiek of over het feit dat ze er niet van kunnen leven. Maar niet één die niet in zichzelf geloofde. Het zou het einde van zijn kunstenaarschap betekenen.
@100, hoe waar wat je zegt, (alles wat je zegt :-).
Ik ben het ook eens met wat je zegt over andere mensen die je ‘gebruikt’. Ik noem het ‘samen verder tillen.’
Mijn art teacher zei altijd dat het door mij kwam dat zij weer begon, zelf werken. Ik ga het daar nog over hebben.
Op dagen als deze mis ik haar vreselijk. Dat is zo moeilijk van alles achter je laten, al die mensen van wie je zo veel houdt.
Enneh… Monty Python… I’m not dead… yet. 🙂
@K, ik weet het niet K, je woorden zijn me weer een beetje te kras. In feite vertel je me dat het met mij nooit wat zal worden, want ik heb die angst die ‘echte’ kunstenaars niet hebben, want dat zou het einde zijn van… etc.
Volgens mij is het inderdaad expressie, maar niet alles wat je maakt is ‘iets’. Soms is het werkelijk bagger. Ook grote kunstenaars maken bagger hoor.
Dat flikker je weer weg en dan ga je weer verder. Zo gaat dat. Volgens mij zit daar de crux, doorgaan, verder.
Dat wilde ik er niet mee vertellen. Ik vroeg me alleen af wanneer jij de autoriteit in jezelf gaat accepteren. Misschien ontwikkelt dat zich wel als je gewoon doorgaat met schilderen? dat zou mooi zijn.
@K: Ik kan het niet helemaal met je eens zijn. ik heb een hele serie kennissen en vrienden die iets met kunst (als gerenommeerd(?) of erkend(?) kunstenaar(?)) doen. Ze proberen het bijna altijd allemaal professioneel, maar een enkeling kan zich daar financieel mee bedruipen.
De meesten (ik geloof allen) echter doen niets anders dan twijfelen over hun werk. Zelfs mijn vrouw die zelden twijfelt over wat dan ook. Als ze eenmaal een beeld heeft gemaakt ziet ze alleen maar de fouten die ze erin heeft gemaakt. Ik moet haar tegenhouden om het niet stuk te slaan of in de vuilnisbak te gooien omdat ze haar naam niet wil verbinden aan het door haar geproduceerde werk. (Ze verkoopt ettelijke beelden per jaar die ze eigenlijk niet wil verkopen.)
Het ligt dus volgens mij wat ingewikkelder. Al(?) deze mensen geloven (vaak sterk gepassioneerd) in wat ze aan het doen zijn en in zichzelf om dat ooit te kunnen bereiken. Ze twijfelen eindeloos over hun prestaties en zijn nooit tevreden.
Daar ging het me toch juist om Jack. Ik wil niet beweren dat je niet kritisch mag zijn op je werk maar het is wèl evident dat je in jezelf gelooft.
Is het probleem dan dat een kunstenaar voor ogen heeft wat hij wil maken. En als hem dat niet helemaal lukt zoals hij het gedacht heeft, het niet de kracht heeft, die hij het heeft willen geven, hij ontevreden is over het resultaat? Terwijl een buitenstaander het prachtig vindt, is de kunstenaar niet tevreden omdat het niet precies uitdrukt wat hij wilde.
Zo zie ik die spanning tussen het kunstwerk en de schepper ervan.
@K: Sorry, je hebt gelijk. Dat schreef je ook.
Wellicht heb ik het begrip kritischwat emotioneler ingevuld dan jij. Misschien ook niet.
Kritische is voor mij een rationeel begrip. In de kunst krijgt het volgens mij een meer emotioneel en abstracter component.
Bijv. als mijn vrouw zegt dat de spanning (of het gebrek daaraan) in haar beeld haar niet bevalt, dan daag ik iedereen uit om te proberen aan te geven wat daar mee wordt bedoeld. (Ik zie het vaak ook, maar kan het meestal niet goed benoemen). Ze is dan kritisch, maar over een duidelijk(?) waarneembare abstractie. Het is het najagen van onmogelijke en volledig abstracte perfectie dat de kunstenaar volgens mij blijvend onzeker maakt. Anderen kunnen soms vertellen waar dat gebrek aan spanning door wordt veroorzaakt.
Volgens haar levert ze vaak shit wat anderen soms prachtig vinden en dingen die zei prachtig vindt kijken velen nooit naar of vinden het niets.
Daaruit volgt het niet kunnen accepteren van de autoriteit in jezelf.
Voor haar geen probleem omdat ze al helemaal niet gelooft in de autoriteit van een ander : -)
Maar ik denk dat we het met elkaar eens zijn.