Hier sta ik
De Grote Liefde is de synagoge naast het mikwe in gegaan. Hij mag hier natuurlijk niet bij zijn. Mannen en vrouwen strikt gescheiden. Maar hij wil even kijken of er genoeg mannen in sjoel zijn om kadish te zeggen. Het zou de eerste keer zijn sinds de dood van zijn vader dat hij het gebed voor de doden kan zeggen met negen andere mannen. Zoals het eigenlijk bedoeld is, niet zoals wij dat thuis doen, gewoon maar wat, zoals het gaat of goed voelt.
Hoe verdrietig dat zijn vader er morgen niet bij is.
Ik kijk om me heen naar de wanden van het kleedkamertje. Grappig, hoe dit krakkemikkige gebouwtje hier zo modern is opgeknapt. De tegels zijn hagelwit en de douchecabines hebben moderne matplastic schuifdeuren. Gelukkig, geen smerige plastic douchegordijnen. Ik griezel bij de gedachten. Wel een algemene kleedkamer. Geen privacy.
Ik heb geluk want er is niemand die het vanavond in zijn hoofd haalt naar het mikwe te gaan.
Ik moet er niet aan denken hoe het hier is als overal vrouwen langs elkaar heen schuifelen, naakt en gelaten op hun beurt wachten totdat ze gecontroleerd zijn.
Mijn God, zouden zij dat echt elke maand doen?
Ik glimlach als ik weer aan de rebetzin van het rabbinaat denk. Ze had me ook nog vol trots verteld dat ik het eerste jaar van mijn huwelijk gratis naar het mikwe mag. Een soort aanmoedigingsprijs.
Zou mijn oma dit ook gedaan hebben vroeger? Deed ze het regelmatig? Of heeft zij het ook alleen maar toen gedaan, twee keer. De nacht voor haar huwelijk.
Maar dan schud ik mijn hoofd. In Nederland zijn ze daar niet zo streng in. De moeder van de liefde die overleden is heeft me toevertrouwd dat zij het nooit gedaan heeft. Ze moest er niet aan denken. Onder de ogen van zo’n vieze oude man, zei ze er nog bij.
Wel is ze er speciaal voor overgekomen. En ze heeft het mijn moeder verteld. Dat ze het er moeilijk mee heeft. Ze had eigenlijk gedacht. Nu, nu hij niet, dan toch, misschien zijn broer? Ze had me zo graag in de familie gehad.
Ik grinnik in mezelf, dat geluk heb ik vast. Er komt geen vieze oude man aan te pas. Vrouwen, alleen maar vrouwen. Dit is een vrouwenaangelegenheid. En opeens voel ik een soort oergevoel.
Want het had ook iets heel moois. Een traditie meer dan vijfduizend jaar oud. Geen wonder dat het wat uit de tijd is. Maar wel vijfduizend jaar overgeleverd van moeder op dochter. En hier sta ik. Om ook hier in de voetstappen van mijn oma te treden. Oi, oma kon je me maar zien.
Maar ik weet dat ze me kan zien. Ze is hier bij me. Heel dicht bij me. Ik voel haar overal. En misschien is het goed.
Ik sluit mijn ogen en voel de spanning met het wegwassen van het water verdwijnen. Ik zeep me langzaam helemaal in. Dit is een heel bijzonder moment en daar wil ik niet langer tegen vechten. Op de achtergrond hoor ik mijn moeder en mijn beste vriendin vrolijk met de rebetzin kwebbelen. Wat ben ik blij dat zij er bij is. Mijn allerbeste vriendin. Ik voelde me zo opgelaten, haar te vragen.
Ik was bang dat ze voor mij geen nee zou willen zeggen. Dat ze het eigenlijk vreselijk zou vinden. Dit is zo intiem. Dit is eigenlijk iets wat je alleen met je moeder deelt.
Dit is misschien wel het belangrijkste moment van mijn leven.
Ik wil haar erbij.
Dit is de eerste keer dat het me gelukt is om werkelijk de draad op te pakken, waar die uit de handen van mijn oma getrokken is.
Hier, onder deze douche zet ik de traditie van duizenden jaren ondanks zwerven en vervolging voort, om later op mijn beurt weer aan mijn kinderen door te geven.
Hiermee is de cirkel eindelijk rond.
Want mijn moeder is er ook bij. Precies zoals het hoort. Zij heeft nu ook het mikwe ‘gedaan’. Zij heeft het nu meegekregen. Er zijn geen hiaten meer. Het is me gelukt.
Ik stap onder de douche vandaan en leg de laatste hand aan mijn ‘reiniging’. Voorzichtig borstel ik mijn lange natte haren. En probeer er voor te zorgen dat alle losse haren uit de dikke bos verdwijnen en geen nieuwe afbreken. Het is onbegonnen werk met mijn haar, stel ik verontrust vast. Er valt niet tegenaan te borstelen. Dat gaat straks mis.
Ik moet denken aan dat afschuwelijke verhaal van een vriendin. Zij was in paniek geraakt toen ze door de rebetzin hardhandig onder werd geduwd. Ze was de eerste keer, toen ze zich onderwater dompelde, niet diep genoeg door de knieën gegaan. Haar haren waren boven blijven drijven. Tot negen keer aan toe heeft ze het over moeten doen.
Geschreeuwd heeft ze, en gevloekt. Maar de rebetzin was niet van plan de hand over het hart te strijken. Ze kon fluiten naar haar felbegeerde bewijs van het mikwe als ze niet helemaal onderging.
Het was afschuwelijk, vertelde ze me.
Het ergste wat haar ooit is overkomen.
Ik haal diep adem en weet niets meer te bedenken om nog langer tijd te rekken.
Amsterdam,
Jezzebel
Art: Gustav Klimt, The Dancer
Shabat Shalom, en je weet wat ze zeggen, het is een dubbele mitswe om op shabat de liefde te bedrijven. Maar ja, zoals dat gaat, en zo.
Door het verhaal kom ik niet heen en dat kan aan mij liggen, maar die Dancer van Klimt.
Prachtig!
Jezz,mooi.
Ik leer iedere dag weer een beetje meer.
Dat is het mooie van het volgen van jouw schrijfsels…..
Dank je.
Erg mooie afbeelding erbij gevonden weer.
XScram
Lieverds,
Fijn dat jullie er zijn. Het valt me helemaal niet mee om dit verhaal te vertellen. Het is zo veel, en soms denk je dat er geen einde aan komt, maar ik hoop op je geduld, houd alsjeblieft nog even vol, want ik wil het je zo graag precies vertellen, alles en zo.
@Laila, jammer dat je het verhaal niet volgt, het was belangrijk voor mij, om het je te vertellen, daarom deed ik er zo mijn best voor en koos ik foto’s en artworks die ik mooi vond, die er volgens mij bij paste, alles klopte.
Dank voor je reactie.
@Scram, dank voor je woorden, ze troosten. Blij ben ik om het je te laten zien, alles, de mooie en de lelijke kanten, maar vooral, wat er gebeurt als je eens een keertje doorzet, all the way, tot het eind.
Dankjewel. 🙂
Ik luister nog steeds naar je. Ik ben er bij en zie je. Ik hoef er niet van te houden , van het hele ritueel. Het was van jou..ís van jou en je vertelt het zo prachtig dat ik er bij blijf.
tot 3 maal toe probeerde ik op je blog van gisteren te reageren, maar het lukte niet…
nu wel….het is voorelkaar Jezzebelief!!
Je verhaal is interessant om vele redenen, waarvan de eerste natuurlijk is dat jouw schrijfstijl erg beeldend is en me behoorlijk aanspreekt. De 2e is dat ik dus nog steeds de dubbele lagen lees….je vertelt nogal sec over één en ander, terwijl er een ironische ondertoon in ligt, maar tegelijkertijd ook een ontroerende weergave van een doorgeleefd iets….
het maakt niet uit of alles echt beleefd is of niet…..je mag het precies zo maken als jij wilt…..hoewel je kunt lezen daar je probeert om je terug te plaatsen in de tijd, dus de herinnering aan alles precies toen probeert
weer te geven alsof het gisteren was…..
heel visueel schrijf je…… en hoewel Klimt bovenin mijn lijstje van favoriete schilders staat (zeker met deze danser), zie ik toch het beeld van jou……ik kan je gewoon helemaal uitteken en het zou me verbazen als het niet zou kloppen met de werkelijkheid…..
fascinerend…….
jegkys
Shabat Shalom 😉
Schrijf vrouw, schrijf! Je kan het zo goed! Dikke kus, gut sjabbes! :-))
Good morning Lieverds 🙂
Zo, dat is lekker wakker worden. 🙂
Hi As 🙂 Echt fijn dat je er bij bent. Ja tuurlijk, je hoeft er niet van te houden. Maar het is fijn dat je me laat weten dat je het volgt, ik doe er werkelijk mijn best voor.
Lieve Jeg 🙂 Wat ben ik blij voor je! Die hele toestand eindelijk voor elkaar.
En wat ben ik blij dat je zo scherp meeleest. Vanavond het laatste deel.
Het mooiste mikwe dat ik ooit gezien heb, gewoon, door zijn puurheid kwam ik op Massadda tegen. Oi va voi, ook een mooi verhaal.
Er is nog veel te vertellen. Echt fijn dat je het leest. Dankjewel Prachtige Vrouw, lieve vriendin. 🙂
@Nicolaas, 🙂 Shabat Shalom 🙂
@Jaap, Ik doe mijn best. 🙂 Shabat Shalom Jaap.
Het meisje wast zich voor de mikwe en wast haar kindertijd van zich af, ze staat op het punt een Vrouw te worden….
no loose ends allowed
prachtig, jouw mooie, warme verhaal.
Zo! Wat is dit mooi.
Oh mijn God, Alice, wat ben ik je dankbaar! Dankjewel. Wat ben je prachtig. En ik moet huilen. Natuurlijk. Kinderen die nooit kwamen. Omdat ik ze niet wilde.
Misschien kan ik het op een dag vertellen. Heel precies.
Dankjewel.
@Marijke, dankjewel, blij dat je het ook warm noemt. Het was werkelijk zo warm, zo mooi, zo koesterend en zo prachtig.
Maar dat ga ik vanavond vertellen, het laatste stuk.
Dag Lieverds, dankjewel.
Mooi, hoe je de cirkel rond maakt naar je oma.Ach Jezz., ik hoef niet meer te zeggen, hoe ik je volg en van je van geniet.
Reactie is geredigeerd
@Gingy, wel zeggen hoor, voor dit verhaal was heel veel kracht nodig en soms voelt het zo eenzaam.
Dankjewel Lieverd 🙂 Shabat Shalom.
Het is heel fijn je zo ‘te zien’ deze ochtend, en ik wil jou ook bedanken!
-ze vroeg naar je ballen-
Kom, we gaan er een prachtige dag van maken, onderweg, steeds een stapje verder, ik volg je Jezzebel ik volg je :))
"geen smerige plastic douchegordijnen".Jezz!! Dat kon toch echt niet op zo’n plek. Het heeft diepe indruk op je gemaakt. Dat is heel mooi. Vind het ook een goed idee van je om dat hier in Nederland ooit eens te herhalen. Om de symboliek van weer een nieuw begin.
@Alice, we gaan er zeker een mooie dag van maken, toch?
Man, vandaag is goddelijk, daarin kom je van alles tegen.
En weet je, ik pakte een boek uit de kast, gewoon, zo maar wat, het was een kinderboek, iets over shabat, en helemaal in het midden, wordt me verteld over de verboden, alles dat met het bouwen van de tempel te maken heeft, man, ik moest zo lachen. En ze gaven me mooie tekeningen! 🙂
@K, ik verlang naar die derde keer K, je hebt geen idee, maar dat zag je goed.":-)
Dankjewel Lieverd.
Vanavond La Grande Finale, het laatste deel.
Morgen weer verder natuurlijk. 🙂
ik hou van rituelen,ze verbinden heden verleden en toekomst.
geven zin an de lijn der dingen.
ik volg je ademloos
dat was ik dus, tot later
Dankjewel Doranne, wijze woorden. Ik geloof dat je gelijk hebt. Ik houd heel erg van rituelen.
Het is een manier om iets eens precies te doen, alle handelingen zijn zorgvuldig bedacht en dan kijken, hoe ga je dat invullen.
Fijn dat je er bij bent, het maakt me echt blij.
🙂
Dankjewel.
Lieverd, ik word absoluut niet horendol van je :))
Opeens hebben we elkaar zoveel te vertellen en dat voelt werkelijk fijn!
Maar het is nu laat het bezoek is weg, ik kruip mijn bedje in, en morgen zal ik je nieuwe stuk lezen, er de tijd en aandacht aan besteden die ik nu niet kan geven….
tot morgen dus!
slaap lekker 🙂