Voor mij waren het stappen waar flinke schouders onder moesten. Terug naar mijn afkomst, niet te ontkennen, Jodin, in de volksmond, zij, dat arische meisje om te zien, zo leuk voor de Joodse vriendjes die vielen op lange blondines om hun ouders te shockeren, deze was nog Joods ook.
Jodin, volgens de boeken en de wetten, geen concentratiekamp zou mij bespaard blijven als, ooit weer eens, als… Ik was er mee opgegroeid, maar met het Jodendom van de shoah alleen wilde ik niet leven. Kom nou, ik was van alles, toevallig ook Joods, en hoewel ik huilde kon ik ook lachen, en dansen en springen en zingen.
In Israël vond ik de Grote Liefde met wie ik in cirkels wilde wonen. Alles dat mijn omaatje vernietigd had en mijn moeder niet wist, ik ging het zoeken en teruggeven. Nu was het mijn beurt om te dragen.
Mijn eigen moeder kon me niet vertellen wat shabat was. Ik ben het gaan leren, heel precies, met de mooiste en wijste Joodse vrouwen in heel Nederland. Zij die mij vertelden over de liefde, over de dingen en de zaken en hoe dat gaat.
Veel later in Israël ging ik het waar maken. Met hem, mijn tweede Grote Liefde, de eerste is gestorven. En op een gezegende dag zal ik moed hebben om je dat precies te vertellen.
Met de tweede liefde ging ik trouwen. Hij met dat prachtige rode haar, vlammen van de Masjiach, koninkrijk dat nog moest komen, zoals David en Salomon. Man, ik wist het zeker, met hem wilde ik bouwen, een nieuwe tempel, nieuwe wereld aangebroken.
Met hem wilde ik voor altijd zijn, zoals ik geloofde, trouwen doe je één keer, dat is voor altijd, maar zo leek het, dat kon ik vergeten.
Helaas voor de heren rabbijnen, wat ze me ook vertelden, ik wilde niet buigen, want je weet hoe dat gaat, de wereld draait zoals zij draait op de heupen van een buikdanseres. Ik zal het je vertellen, hoe dat ging en hoe dat soms nog gaat, als een buikdanseres er eens haar best voor doet.
De eerste keer dat we dachten dat we trouwen konden vergeten, was toen dat akelige telefoontje rinkelde daar hoog in het gebouw van het rabbinaat in Tel Aviv.
Omdat staat en kerk niet gescheiden zijn, kun je niet anders. Voor een huwelijk, moet je je melden bij het tribunaal van rabbijnen. Hij en ik waren net aan het laatste verplichte nummer begonnen; een uurtje seksuele voorlichting. Of eigenlijk ‘huiselijke hygiëne’ zoals ze het noemen. Weken lang waren we in en uitgelopen, alles officieel, onze bruiloft was heilig, dat was als het bouwen van de tempel zelf. Overal waren we doorheen gerold. Uiteindelijk.
Want ook dit was een gevecht.
Ik vergeet het nooit meer, die allereerste keer dat we het rabbinaat binnenstapten. Ik was er klaar voor, mentaal tot de tanden gewapend. Ook over het rabbinaat heb ik de meest verschrikkelijke verhalen mogen aanhoren. Mensen die niet mogen trouwen omdat het niet duidelijk is of ze echt Joods zijn. Geliefden die huilend naar buiten komen omdat hij een afstammeling van een priestergeslacht blijkt te zijn en zij niet bepaald als maagd haar jawoord kon geven. Geen huwelijk dus.
Stelletjes die alle uitnodigingen voor hun bruiloft al verstuurd hebben en een onverbiddelijk “Nee. Geen sprake van,” van de opperrabbijn krijgen. Omdat deze godsdienaar, in al zijn wijsheid, heeft uitgerekend dat de aanstaande bruid ongesteld is op de dag van haar huwelijk.
Geloof me, verschrikkelijke verhalen. Maar je hebt geen keus. Je moet er doorheen. De enige andere oplossing is trouwen in een ander land. En dat wilde ik niet.
Ik was op oorlogspad die allereerste keer toen we dit gebouw inliepen. Ik wist dat al mijn papieren in orde waren, maar ik was voorbereid op een stevige verbale schermutseling. Want deze strijd heb ik vaker gevochten.
En terwijl we door de gangen lopen stel ik me voor hoe de rabbijn, bij wie we over enkele minuten zijn kantoortje binnenstappen, me aan zal kijken. Hoe zijn ogen over mijn lange blonde haren zullen gaan. Hoe hij zijn wenkbrauwen zal fronzen.
Hoe ik dan heel rustig mijn papieren op zijn bureau leg, mijn armen over elkaar vouw en hem aan blijf kijken. Totdat hij zich door de hele stapel heeft gewerkt. En ik wacht. Totdat hij de aanval begint. Hoe ik hem helemaal uit laat praten. En nog heel even wacht. Even. Een moment van ongemakkelijke stilte. Hoe ik hem met mijn vinger de handtekening van de Rabbijn onder mijn ‘joodverklaring’ aanwijs. Van de orthodoxe Portugese Synagoge in Amsterdam, zeg ik hem dan. Niet de Liberale, de Orthodoxe. En hoe ik vervolgens naar de telefoon op zijn bureau knik en hem adviseer even met het opperrabbinaat in Nederland te bellen.
Ik lust hem rauw deze man die zijn voet dwars gaat zetten. Ik knijp even in de hand van mijn Grote Liefde als eindelijk de deur naar zijn kantoor opengaat. Voor ons staat een vriendelijke man met een sympathiek gezicht, op zijn hoofd hangt een zwart leren keppel schots en scheef. Hij gebaart ons te gaan zitten en neemt zelf ook plaats. Wat kon hij voor ons doen?
We kijken elkaar een seconde aan en dan beginnen we.
We willen trouwen, vertellen we.
Dat vindt hij een goed plan, zegt hij. Hij is voor trouwen, grapt hij nog.
Jezzebel,
Amsterdam
Shabat shalom, moge het vuur je verwarmen, en de kaarsen je ziel verlichten, moge deze shabat één van liefde zijn, verwelkom haar, de koningin van alle dagen, zij die je huis laat schitteren en schijnen, vlammetje in het duister.
Wederom gefascineerd door wat je geschreven hebt Jezz.
Bij mij inmiddels 100 vragen….
Je boeit keer op keer…
Ik heb de tijd…..
XScram
Reactie is geredigeerd
De mens lijdt het meest door het lijden dat hij vreest…
@Scram, dankjewel, stel gerust je vragen, het is fijn om het er nog eens over te hebben.
@Mo, soms is dat waar, maar soms is de mens heel goed in staat om te participeren, zo gemakkelijk ging het allemaal niet, ik zal het je nog vertellen. 🙂
Dag Liefies, tot later.
@Jezzebel,
"Hoe ik dan heel rustig mijn papieren op zijn bureau leg, mijn armen over elkaar vouw –en hem aan blijf kijken.–
RE:
Volgens mij word je geacht je ogen dan neer te slaan, of niet?
Ik zou er een eed op hebben gedaan dat jij donkerblond zou zijn i.p.v. blond. Dan zie je weer dat de voorstelling die je ‘onbewust’ maakt van schrijvers, die je niet ziet, vaak niet klopt. Ik blijf je verhaal met belangstelling volgen.
groet, shalom,
Het is wat Mo al zei, angst voor de angst..kost bergen energie en zie..Wat kan je goed schrijven Jezzebel!
Je hebt heel wat last op je schouders te dragen gehad, en wellicht nog steeds, ik begin je steeds meer te begrijpen.
Ik wed, je bent donkerblond. Erg mooi gebracht verhaal.
Welk eem wreedheid,wat een toestand,wat een verschrikking,zo`n geloof!!!!
Zo erg voor jou!
Scheiden gaat ook al niet,nog meer rottigheid!
Ik vind die laatste drie woorden een beetje vreemd klinken. Maar het zal op één of andere manier wel goed komen, neem ik aan.
Zo vertrouwd gegeven,Jezz elke dag een column,je komt er je bed voor uit!
Bravo Jezzu!!!!
Liefies,
Ben ik weer, ik heb nog even een badkamerkastje in elkaar gezet. Haleluja! Nooit meer IKEA, afgelopen, ook dat weer klaar.
Gaat ie:
@Mary, ik weet niet of het de bedoeling was om je ogen neer te slaan, dat werd er niet bij verteld en ik houd van aankijken.
Wel is er een gedoe met handenschudden, als vrouw mag je niet de hand van een man schudden, dat vind ik prima, maakt mij niet uit, zo graag doe ik dat niet, knijpen in die kleffe toestand van een ander.
Enneh, ik ben inderdaad donkerblond, maar voor al die mensen met pikzwarte haren en donkere ogen is het heel licht. 🙂
@Koen, dank voor je compliment, ik weet niet of het last is, het was een keuze, ik had het ook kunnen laten, maar ik was weer eigenwijs en wilde er meer van weten, zoals dat soms gaat.
🙂
@Eric, jij mag nooit meer raden. 🙂 Dank voor je compliment, het maakt me blij. Lang geleden heb ik de woorden opgeschreven, nu kom ik ze opnieuw onder ogen, en pas ik het hele boeltje en zaakje een beetje aan. Maar het geeft me een goed gevoel, ik ben al een tijdje bezig met schrijven, met de dingen en de zaken op een rijtje te zetten en als ik er eens goed mijn best voor doe, staat daar een huis, het huis dat ik gebouwd heb, al die jaren dat ik zocht.
Dankjewel.
@Dunja, het was werkelijk prachtig. Ik heb zo ongelooflijk veel geleerd.
Je mag trouwens wel scheiden 🙂 Ook daar zal ik misschien op een dag over vertellen.
Want zoals ik al eens eerder vertelde, de Grote Liefde en ik hebben het hele rondje gedaan. Verliefd, verloofd, getrouwd, gescheiden, vrienden en tenslotte weer minnaars, om afscheid te nemen. In stukjes en beetjes zal ik het allemaal vertellen.
@K, welke laatste drie woorden? Die van hem, dat hij grapt over trouwen? Of die van mij, dat lichtje in het duister?
Ik ga je het hele verhaal precies vertellen. Ik hoop op je geduld, ik doe mijn best, kleine beetjes, alles en zo.
🙂 Dunja, je maakt me alweer erg blij.
Ik vind je lief.
Die van hem natuurlijk. Ik ben best geduldig.
@K, in het Jodendom wordt heel veel aandacht besteed aan het huwelijk, waarschijnlijk zoals in andere religies.
Want als man en vrouw samenkomen, kunnen zij een nieuwe wereld scheppen. Daar zit het geheim van het universum.
Blij ben ik met je geduld 🙂
Mooi verhaal! Gut sjabbes, lieverd! :-))
Wat een mooi verhaal. Ik wist dat niet van die wetten, erg interessant..
lieve Jezzebel,
je laat mijn buik stormen deze ochtend!
natuurlijk hebben we geduld, misschien is dat ook zo mooi van al die ‘wetten’, ik weet het niet precies natuurlijk, … zoiets als ‘haastige spoed is zelden goed’ en dat soort dingen..
Jezz, ben een mooi boek aan het lezen.
Pizzeria Kamikaze van Etgar Keret.
Erg indrukwekkend.
Ken je het ?
Dag Jezz, dag lieve dame die het diepe in ging… je aarzeling vooraf, het twijfelen voor de deur, ik voel het mee en begrijp het, denk ik. Er zijn veel riten die de jaren niet overleefd hebben, maar die achteraf toch een zingeving gaven die nu gemist wordt door velen.
Ja,maar dit argument kan je tevens gebruiken bij Fadoua`s ziekenbezoek!!!!!!
mooi.. wat een veelbewogen leven..
een en ander doet me denken aan de boeken van Chaim Potok!
Met excuses, had me een andere naam gegeven ivm een log van gastblogger Bokito bij Ely.. Helena dus.
Reactie is geredigeerd
hej.daar ben ik weer…het gaat goed Jezzebelief..
gelukkig kon ik je blijven volgen, want ik had niets willen missen…ik weet het wel een beetje hoe het zit, maar ik wil het verhaal van jou horen..met jouw woorden en hoe jij het hebt ervaren en beleefd en vooral hoe je het beschrijft…het is allemaal reuze ingewikkeld en in feite natuurlijk achterhaald en niet meer van deze tijd, maar dat kun je ook zeggen van ieder andere willekeurige ceremonie of traditie….hoe het ook zij, jij koos er voor en er zijn altijd bepaalde en onbepaalde redenen voor de dingen waarvoor je kiest…
maar ik zou ook benieuwd zijn naar jouw antwoord als je het nu nog een keer zou moeten doen….zei je dan ja?
tenslotte denk ik dat het allemaal niet uitmaakt…al die pespas eromheen..en wie kan bepalen of jij wel of niet mag trouwen….
het belangrijkste is dat er tussen een man en een vrouw echte liefde bestaat wanneer zij samenkomen….dan pas kan er een nieuwe wereld worden geschapen, dat het geheim inhoudt van het universum…..daarvoor hoef je niet eens te trouwen……
Wat fijn jullie reacties, voor iets dat zo persoonlijk is, inderdaad de twijfels en de vraag hoe ver je gaat.
Ik heb het ‘all the way’ gedaan, maar wel op mijn manier.
Zoals toen ik binnenkwam bij die orthodoxe vrouwen, in mijn spijkerbroek en met mijn snelle leven, zij waren met pruiken en lange rokken.
En ik heb ze verteld, ik wil alles weten, maar vraag me nooit te kiezen. Want voor mij zou het zijn alsof ik tussen mijn vader of mijn moeder moet kiezen, ik zal doen waarvan ik denk dat het goed is voor mij.
Nou goed, daar vertel ik je nog over, gaat ie:
@Jaap, dankjewel, shavuah tov 🙂
@Morgaine, thanks, ja er zijn zeer interessante riten en symbolen in het Jodendom, sommigen zijn werkelijk prachtig.
@Alice, wat ik het mooiste vind is dat er altijd een diepere laag te ontdekken valt, als je dat wilt tenminste.
De vrouwen met wie ik gestudeerd heb, zij lieten me soms werkelijk versteld staan hoe revolutionair ze konden denken.
@Scram, ik ken het niet, vertel eens?
@Yolande, voor mij is het frappant dat ik niet religeus ben maar toch erg veel houd van de riten en symbolen, voor mij zit er een wijsheid die werkelijk oud is, niet om je gelijk mee te halen, of een ander te overtuigen van je geloof of je standpunt, maar voor jezelf om er eens beter naar te kijken.
@Dunja, leg eens uit als je wilt, ik begrijp je niet.
@Helena, Chaim Potok nog wel 🙂 Man, die is zo groots! 🙂 Dank voor het compliment.
Hi Jeg, Lieverd!
Blij dat je er bent! Werkt nu alles weer?
Wat een toestand. Oi va voi hoe ik je begrijp.
Ik heb in totaal twee keer het mikwe gedaan, de eerste keer toen ik trouwde, de tweede keer toen mijn Grote Liefde er om vroeg, omdat hij het speciaal vond.
Ik zou graag die derde keer hier in Nederland willen doen. Ik draai er al een tijdje om heen, in het mikwe van de snoga, maar officieel, oi officieel, ik ben niet getrouwd en er is geen man met wie de liefde wordt bedreven op de zevende schone dag… en toch, en toch, en toch… en zo.
🙂
Yolande heeft het over de zingeving in een geloof,dat trek ik dus in een breder perspectief door naar de Marokkaanse geloofbeleving.
Daar is het gebruikelijk om een zieke te bezoeken.
Yolande:"zijn veel riten die de jaren niet overleefd hebben, maar die achteraf toch een zingeving gaven die nu gemist wordt door velen. "
Ik sluit me bij haar zin aan.
(schriftelijke communicatie is zo vertragend en beperkt!!!!!werkelijk een CRIME!!!!Tis dat ik zooooo verslingerd aan je ben,maar andersssssss godverdegodver)
Jezz, ja, zo precies, zoals jij het beschrijft, zo mooi, maar ook een hele moeilijke kant. Ik herinner me nog een hele duistere donkere vieze trap naar
het rabbinaat in Haifa met daarboven een grote kamer met zeker drie rabbijnen achter een tafel, die zich over mijn leven bogen. Ik kreeg uiteindelijk wat ik wilde.
Zit ik hier in Israel?Pffff….
Dunja, man, ik begreep het gewoon niet, en ik wilde zeker weten wat je bedoelde voordat ik van alles ga roepen. Ja, ik ben het met jou eens en met Yolande en je kunt het met het bezoeken van de zieken vergelijken, wat trouwens ook in het Jodendom een grote ‘mitswe’ (goede daad) is. Joh, ik doe echt mijn best hoor.
@Gingy, ja, een hele nare kant ook, vond ik. Dat is het gedeelte dat ik zo ga vertellen.
Soms moet je er keihard voor vechten, maar ook ik kreeg wat ik wilde, in Israël kennen zie die buikdanseres 🙂
@Dunja, och het is zo’n waanzinnig mooi land, de liefde zo puur, zo diep, net als de haat, of de waarheid, oi va voi, hoe je daar leert kijken, naar alles.
Toedeloe liefies ik ben weer even een blog in elkaar aan het knallen.
🙂
Ik lees vaak van achter naar voren. Zo nu ook weer. Mijn jezz, wat schrijf je dit goed op, en wat voel ik de boosheid in je hart. Vechten als David tegen Goliath, zo voelt het wat jullie deden. En waarom, waarom daar? Jullie liefde, dat was waar het omging. Maar ook om zoveel meer. En ik lees graag verder.
Daan, Lieverd, ik ben blij dat je er bij bent!
Ik zal je vertellen waarom ik het zo heb gedaan, misschien tegen de klippen op, maar ik had nog een cirkel rond te maken.
Als ik het Jodendom had laten varen, dan was het met mijn omaatje gestorven. Niemand die meer iets wist, zij heeft alles uitgewist, ze wilde er niets meer mee te maken hebben.
Maar weet je, wat zij ook vernietigde, ik blijf Joods, zoals mijn kinderen dat zouden zijn, als ik ze gehad had.
En ik wilde weten, alles weten, daarna kun je keuzes maken.
Dat is wat ik gedaan heb, er heel precies naar gekeken, zo goed als ik kon.
Ik ga je het hele verhaal vertellen, er is nog veel meer en dit ook al weer aflevering zoveel van het hele verhaal. 🙂
Dag Liefie. 🙂
Ik wens mijzelf nu een boomgaard, met olijfboom en een fles prosecco. En jij zit daar en ik kom naar je toe. En we worden hartstikke dronken, en morgen zijn we niets vergeten. Want ik wil alles van je horen.
Ik wil ook niets weggooien, ook bij mij verdween er heel veel. Maar nog meer bleef. Van die dingen. In die boomgaard. Dus.
Ah Daan! Man, je laat me zo lachen, je maakt me zo ongelooflijk blij.
Van die dingen in de boomgaard, ik blijf hoor, maak je geen zorgen.
Ik vind dit zo leuk!
🙂
:-)) en nu gaat ze slapen en dromen.